Η Ιεράπετρα είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης και η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη του νομού Λασιθίου. Σήμερα η πόλη είναι το μοναδικό αστικό κέντρο στη νότια Κρήτη και αποτελεί σπουδαίο εμπορικό κέντρο εξαγωγής αγροτικών προϊόντων προς την Ευρώπη.
Στην περιοχή της ανήκουν μερικά από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα της ανατολικής Μεσογείου, όπως η νήσος Χρυσή, το δάσος του Σελακάνου που είναι το μεγαλύτερο και το σπουδαιότερο στην Κρήτη και τα όρη της Θρυπτής. Ο τουριστικός οικισμός του Μακρύ Γιαλού βρίσκεται 24 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη. Η οικονομία της στηρίζεται κυρίως στην παραγωγή πρώιμων κηπευτικών σε θερμοκήπια και δευτερευόντως στον τουρισμό.
Η ίδρυση της Ιεράπετρας χάνεται στα μυθικά χρόνια, όταν την ίδρυσαν οι Κορύβαντες.
Η πόλη βρίσκεται στη θέση της αρχαίας πόλεως Ιεράπυτνας στη νοτιοανατολική Κρήτη. Παλαιότερες ονομασίες της Ιεράπυτνας ήταν Κύρβα, Κάμιρος, Πύτνα και ήταν μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Κρήτης, ιδιαίτερα κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Ένα αργυρό δίδραχμο της εποχής του 2ου - 1ου αι. π.Χ. που έχει διάμετρο 23 χιλ. και ζυγίζει 7,54 γραμ. φυλάγεται στο Βρετανικό Μουσείο.
Η Βενετοκρατία διήρκεσε στην Ιεράπετρα από τον 13ο μέχρι τον 17ο αιώνα. Το κάστρο "Καλές" χτίστηκε τα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας και ισχυροποιήθηκε από τον Φραντζέσκο Μοροζίνι (τον καταστροφέα της Ακρόπολης) το 1626, για να προστατεύει τον μικρό λιμένα.
Τον Ιούλιο του 1798 η Ιεράπετρα συμμετέχει ενεργά στην παγκόσμια ιστορία. Ο Μέγας Ναπολέων μετά την μάχη των Πυραμίδων στην Αίγυπτο, εγκαταλείπει τον ηττημένο στρατό του και διανυκτερεύει στην Ιεράπετρα. Το σπίτι που τον φιλοξένησε υπάρχει ακόμα.
Την εποχή της Τουρκικής κατοχής χτίστηκε ένα τζαμί, το οποίο υπάρχει σήμερα. Ανάμεσα στα κτίρια εκείνης της εποχής διακρίνεται και το Τουρκικό σχολείο που τώρα στεγάζει το Μουσείο Αρχαιοτήτων. Ξεχωριστή θέση σε αυτό έχει το άγαλμα της Περσεφόνης.
Η Ιεράπετρα σύμφωνα με την Ε.Μ.Υ είναι η θερμότερη πόλη στην Ελλάδα με μέση ετήσια θερμοκρασία 20.1 °C καθώς επίσης και η πόλη με την μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στην χώρα, με μέση ετήσια ηλιοφάνεια στις 3.101 ώρες.