Η Ξάνθη είναι πόλη της Θράκης, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού. Είναι χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς Ροδόπης, στην αρχή της πεδιάδας η οποία εκτείνεται προς τα νότια μέχρι το Θρακικό πέλαγος, το οποίο απέχει 20-25 χλμ. Υπάρχει η παλιά και η καινούργια πόλη. Πολλοί δρόμοι είναι στρωμένοι με γρανίτη.
Εμπορικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής, με το χαρακτηριστικό της συνύπαρξης χριστιανικού και μουσουλμανικού πληθυσμού. Η Ξάνθη σήμερα έχει 52.270 κατοίκους με την τελευταία απογραφή του 2001. Με το σχέδιο «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ» περιλαμβάνονται στο Δήμο Ξάνθης οι κοινότητες Κιμμερίων - Ευμοίρου. Από το 1975 φιλοξενεί την Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης, που είναι τμήμα του ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΡΑΚΗΣ, με έδρα την Κομοτηνή. Η πόλη έχει πλούσια ιστορία, παραδόσεις και έθιμα και είναι πνευματικό-πολιτιστικό κέντρο στην περιοχή. Θεωρείται πόλη πολυπολιτισμική και έχει χαρακτηριστεί ως "Ξάνθη, η πόλη με τα χίλια χρώματα".
Στην περιοχή της Ξάνθης παράγεται ο φημισμένος σε όλο τον κόσμο αρωματικός καπνός. Παλαιότερα την αποκαλούσαν «αρχόντισσα» επειδή με το καπνεμπόριο έγινε πλούσια. Η σημερινή πρόοδος είναι αλματώδης, καθώς διαθέτει μία αρκετά μεγάλη βιομηχανική περιοχή με εργοστάσιο ζάχαρης, καπνοβιομηχανίες, αλευρομηχανίες, υφαντουργίες κ.α. Υπάρχουν επίσης πολύτιμα πετράδια και ουράνιο.
Στη βορινή περιοχή της πόλης είναι χτισμένα μέσα στο πράσινο, τα πιο γραφικά μοναστήρια, όπου τα πιο γνωστά είναι η Παναγία Αρχαγγελιώτισσα, η Παναγία Καλαμιώτισσα, το μοναστήρι των Ταξιαρχών, ο Προφήτης Ηλίας κ.α. Ακόμα ψηλότερα, κατάλοιπο της βυζαντινής εποχής βρίσκεται το κάστρο και τα τείχη της Ξανθίππης. Τα τείχη είναι πραγματικότητα, ενώ η Ξανθίππη μύθος. Ο Στράβωνας (περίπου 63 π.Χ-21 μ.Χ) αναφέρει την πόλη με το όνομα Ξάνθεια, ενώ ο Εκαταίος (560-490 π.Χ) αναφέρει το λαό των Ξάνθων.
