Η Ναύπακτος είναι παραθαλάσσια πόλη στον Κορινθιακό Κόλπο και ανήκει διοικητικά στο νομό Αιτωλοακαρνανίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 η πόλη της Ναυπάκτου είχε πληθυσμό 12.924 κατοίκων. Η Ναύπακτος αποτελεί έδρα του Δήμου Ναυπακτίας, ενώ ήταν πρώην έδρα του Δήμου Ναυπάκτου.
Η Ναύπακτος είναι πόλη με μεγάλη ιστορία. Λέγεται ότι πήρε το όνομά της από τη λέξη ναυς και πήγνυμι, που σημαίνει κατασκευή πλοίων. Για πρώτη φορά εμφανίζεται το 1104 π.Χ. με τους Δωριείς, οι οποίοι στην κάθοδό τους, χρησιμοποίησαν τη Ναύπακτο για να κατασκευάσουν υποτυπώδη πλοιάρια, οπότε και το «Ναύπακτος» έμεινε κληρονομιά.
Από το 338 π.Χ. η πόλη της Ναυπάκτου γίνεται κέντρο της Αιτωλικής Συμπολιτείας και στην πόλη συνέρχονταν τα συμβούλια της Συμπολιτείας. Η δε Ναυπακτία ονομάσθηκε Αιτωλία Επίκτητος. Αποικία της Ναυπάκτου ήταν η νήσος Κέα, που έλαβε το όνομά της από έναν ήρωα της πόλης. Στην πόλη υπήρχαν πολλοί ναοί, όπως του Ποσειδώνα, της Αρτέμιδος, της Αφροδίτης και του Ασκληπιού.
Στους νεώτερους χρόνους η Ναύπακτος υπήρξε σημαντική πόλη του Βυζαντίου, καθώς αποτελούσε λιμάνι των ταξιδιωτών προς την Ιταλία και την Κωνσταντινούπολη. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους, η πόλη έγινε μέρος του Δεσποτάτου της Ηπείρου για περίπου έναν αιώνα (1204-1294). Πέρασε ένα διάστημα Ενετοκρατίας από το 1407 , πριν πέσει στα χέρια των Τούρκων το 1499. Τότε έλαβε και την σημερινή του μορφή το κάστρο της πόλης. Το 1571 έγινε η Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Η μεγάλη νίκη των χριστιανών εναντίον των Τούρκων απετέλεσε ορόσημο για την ιστορία της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τον εορτασμό της Παναγίας της Ναυπάκτου.
Το 1821 οι κάτοικοι της περιοχής πήραν μέρος στην Επανάσταση. Στις 18 Απριλίου 1829, απελευθερώθηκε οριστικά από τους Τούρκους, όταν ο Ανδρέας Μιαούλης απέκλεισε το λιμάνι της πόλης και ανάγκασε τους Τούρκους να παραδώσουν το φρούριο.
